Dozór techniczny kotłowni spełnia wiele ważnych funkcji. Przede wszystkim potwierdza bezpieczeństwo funkcjonowania kontrolowanych urządzeń w odniesieniu do całego układu oraz ludzi znajdujących się w pobliżu (między innymi pracowników przedsiębiorstwa). Jest to bardzo ważne na przestrzeni całego okresu eksploatacji danych rozwiązań w kotłowni. Istotna rolę odgrywają nie tylko badania wstępne UDT, umożliwiające rozpoczęcie korzystania z urządzeń, ale również okresowe badania kontrolne.
Gdzie szukać informacji o urządzeniach podlegających UDT?
Typy urządzeń podlegających dozorowi technicznemu zostały dokładnie określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 roku w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu. W tym dokumencie znajdują się wszystkie ważne informacje. Nowszym dokumentem obowiązującym w tej sprawie jest Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 17 grudnia 2021 w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego dla niektórych urządzeń ciśnieniowych podlegających dozorowi technicznemu.
Dozorowi technicznemu podlegają kotły cieczowe o TD ≤ + 110 °C:
- Kotły paleniskowe o mocy ≤ 70 kW (w tym przypadku gazowe) – dozór uproszczony
- Elektryczne oraz gazowe pojemnościowe podgrzewacze wody użytkowej o TD < + 100 °C i pojemności V ≤ 300 litrów – dozór uproszczony
- Kotły kondensacyjne o mocy ≤ 100 kW – dozór uproszczony
- Pozostałe – dozór pełny, badania co 2 lata. (czyli te o wyższych parametrach niż wymienione w pkt od 1 do 3)
Kotły podlegające dozorowi technicznemu uproszczonemu nie są rejestrowane w oddziałach UDT., natomiast kotły pod dozorem technicznym pełnym są rejestrowane i wykonywane są przy nich okresowe badania techniczne.
Dozorowi technicznemu nie podlegają przepływowe gazowe podgrzewacze wody, w których woda jest ogrzewana jedynie w czasie gdy zawór czerpalny jest w stanie otwartym. Czyli dopiero po odkręceniu zaworu następuje zapłon gazu w palniku, a woda znajdująca się w wymienniku ciepła (element podgrzewany płomieniem) może swobodnie wypłynąć z tego zaworu.
Wiele istotnych informacji na temat strony praktycznej dozoru technicznego można znaleźć na stronie UDT.
Formy wykonywania dozoru technicznego przez UDT
Warto wyjaśnić i przytoczyć definicje dotyczące form wykonywania dozoru technicznego przez UDT:
- Dozór techniczny pełny – czynności kontrolne są przeprowadzane w toku wytwarzania urządzenia, jego eksploatacji, napraw
- Dozór techniczny uproszczony – obejmuje niektóre czynności kontrolne na etapie wytwarzania urządzenia oraz niektórych materiałów i elementów podczas budowy, dozorem nie są objęte czynności podczas eksploatacji oraz napraw
- Dozór techniczny ograniczony – dotyczy pełnego zakresu czynności w etapie wytwarzania urządzenia oraz niektórych czynności w zakresie eksploatacji oraz napraw
Przebieg kontroli UDT
Urządzenia kwalifikowane do objęcia dozorem technicznym, przed uruchomieniem, muszą zostać zarejestrowane oraz przejść badanie odbiorcze. W pierwszej kolejności należy złożyć odpowiedni wniosek do UDT. W odpowiedzi na ten dokument przypisany inspektor UDT uzgadnia datę i miejsce wizyty oraz podaje wszystkie niezbędne informacje dotyczące przygotowania urządzenia do przeprowadzenia badania. W trakcie inspekcji sprawdzane są między innymi: stan techniczny urządzenia, jego wyposażenie oraz oznakowanie. Do tego sporządzana jest odpowiednia dokumentacja oraz próby techniczne. Na koniec inspektor sporządza protokół wykonania czynności dozoru technicznego. Na tej podstawie organ właściwej jednostki UDT wydaje decyzję zezwalającą na eksploatację urządzenia.
Nadzór okresowy i badania doraźne UDT
Podczas okresowych kontroli oraz doraźnych badań, inspekcja wygląda podobnie. Dodatkowo sprawdzane są zaświadczenia kwalifikacyjne osób obsługujących oraz konserwujących urządzenie techniczne.
Decyzji nie wydaje się w stosunku do urządzeń technicznych objętych nadzorem uproszczonym. Nie poddanie nadzorowi wstępnemu i okresowemu urządzeń technicznych objętych pełnym dozorem, jest karane grzywną, a nawet pozbawieniem wolności.
Jeśli między okresowymi kontrolami stanu technicznego urządzeń dojdzie do jakichkolwiek nieprawidłowości, pracownik odpowiedzialny za obsługę i konserwację urządzenia powinien powiadomić o tym UDT. Na przykład osoba zatrudniona na stanowisku obsługi kotłowni węglowej ma obowiązek zawiadomienia właściwej jednostki UDT o niebezpiecznym uszkodzeniu lub nieszczęśliwym wypadku związanym z użytkowaniem urządzenia.
Jak często wykonywać dozór techniczny urządzeń w kotłowni?
W przypadku urządzeń objętych pełnym dozorem technicznym, jest to okres około 2 lat. Dokładne dane są wymienione w tabelach Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 17 grudnia 2021 w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego dla niektórych urządzeń ciśnieniowych podlegających dozorowi technicznemu. Wszystkie okresy do konkretnych urządzeń technicznych zostały opisane w załączniku 1, od strony 24.
Termin pierwszych badań okresowych jest ustalany licząc od daty wydania decyzji zezwalającej na eksploatację urządzenia ciśnieniowego.
Podczas eksploatacji może zaistnieć potrzeba przeprowadzenia badania doraźnego między wymaganymi kontrolami okresowymi.
Kiedy należy złożyć wniosek o badanie doraźne UDT?
Wniosek o przeprowadzenie badania doraźnego przez UDT należy złożyć, jeśli:
- Nastąpiła zmiana zainstalowania urządzenia ciśnieniowego
- Przeprowadzono naprawę urządzenia ciśnieniowego
- Zmieniono nastaw osprzętu zabezpieczającego
- Wymieniono elementy urządzenia ciśnieniowego
- Zmieniono rodzaj lub charakterystykę urządzeń zasilających
- Zmieniono rodzaj paliwa urządzenia zasilającego
- Dokonano zmian w instalacji współpracującej z urządzeniem ciśnieniowym i ma to bezpośredni wpływ na urządzenie
- Wykazano nieszczelności lub uszkodzenia ścianek urządzenia ciśnieniowego
- Nastąpiła zmiana eksploatującego, co poskutkowało zmianą warunków eksploatacji urządzenia ciśnieniowego