Projektowanie kotłowni, niezależnie od tego czy dotyczy domu jednorodzinnego, czy dużych budynków lub całych kompleksów, jest zadaniem trudnym. Wymaga wzięcia pod uwagę wielu norm, zaleceń, przepisów i zmiennych. W projekcie kotłowni warto uwzględnić nie tylko osprzęt niezbędny do prawidłowego prosperowania samego układu grzewczego, ale też dobraną na miarę potrzeb stację uzdatniania wody.
Co zanim przystąpisz do projektowania kotłowni?
Przede wszystkim warto zacząć od wczytania się w przepisy oraz konsultacji ze specjalistami. W dziedzinie projektowania kotłowni dużą rolę odgrywają obostrzenia oraz zalecenia dotyczące rozplanowania przestrzeni i warunków technicznych. Te są zależne od rodzaju kotła oraz urządzeń towarzyszących w układzie grzewczym. Pierwszą kwestią, której warto się przyjrzeć jeszcze przed projektowaniem kotłowni, jest jej kubatura. Znaczenie ma wysokość pomieszczenia, ze względu na przepisy, oraz to, czy zmieszczą się w niej wszystkie niezbędne komponenty. Warto zapoznać się z wymogami dotyczącymi montażu konkretnych urządzeń grzewczych. W przyszłym projekcie kotłowni warto również uwzględnić miejsce na przechowywanie konkretnego rodzaju paliwa (jak między innymi pellet czy ekogroszek).
Pomieszczenie na kotłownię powinno być wyposażone w bardzo dobrą wentylację, odpowiednią ilość i dobrze rozmieszczone gniazdka elektryczne oraz oświetlenie. Duże znaczenie ma również odpowiedni dobór materiałów na ściany i podłogę – nie mogą być wykonane z surowców łatwopalnych.
Gdzie powinna znajdować się kotłownia?
Specjaliści rekomendują, aby pomieszczenie na kotłownię zostało zaplanowane w przyziemiu, piwnicy budynku, garażu lub specjalnie wydzielonej przestrzeni na parterze (w domach bez podpiwniczenia). Zdecydowanie w takich celach odradzane jest poddasze, ponieważ mogą wystąpić problemy z odprowadzaniem spalin. Pomieszczenia na kotłownie najczęściej pozostają lekko wyziębione, dlatego poleca się wprowadzenie odpowiedniej izolacji przewodów. Dzięki temu możliwe jest zachowanie odpowiedniej temperatury, zapobieganie występowaniu strat ciepła, nie będzie dochodziło do wykraplania wilgoci i problemów, jakie jest w stanie spowodować. W przypadku większych kotłów, niż są standardowo montowane w domach jednorodzinnych, obowiązują przepisy co do umiejscowienia kotłowni, o czym poniżej.
Najważniejsze przepisy dotyczące kotłowni
Przede wszystkim przepisy prawne jasno określają, że kocioł powinien być zamontowany w taki sposób, aby był do niego dostęp ze wszystkich stron. Dzięki temu czynności konserwacyjne i naprawcze (a te na pewno się zdarzą) będą możliwe i proste do przeprowadzenia. Urządzenie musi być oddalone od ścian. Przestrzeń powinna zostać zagospodarowana w taki sposób, aby przed urządzeniem grzewczym pozostawał przynajmniej metr wolnej przestrzeni. Między tyłem kotła a ścianą powinna zostać zachowana przestrzeń przynajmniej 70 cm, między bokiem kotła a ścianą – przynajmniej metr. Dzięki temu możliwe jest zachowanie najwyższych standardów bezpieczeństwa
Jeśli zaplanowano kocioł z otwartą komorą spalania, pomieszczenie powinno mieć wysokość minimum 2,2 metra (nie dotyczy budynków wzniesionych przed 15.12.2002 – w tym przypadku to powinno być minimum 1,9 m). Kubatura kotłowni nie powinna być mniejsza niż 8 m3.
Jeśli zaplanowano kocioł z zamkniętą komorą spalania, musi zostać zamontowany w kotłowni, której minimalne wymiary wynoszą 2,2 metra wysokości (nie dotyczy budynków wzniesionych przed 15.12.2002 – w tym przypadku to powinno być minimum 1,9 m). Kubatura nie powinna być mniejsza niż 6,5 m3. Spaliny należy odprowadzać przez przewód powietrzno-spalinowy lub osobny spalinowy. Powietrze należy doprowadzać do pomieszczenia przez osobny przewód powietrzny.
Wielkość kotłowni jest uzależniona od mocy kotła. W gospodarstwach domowych najczęściej montowane są kotły o mocy maksymalnie 20 kW. Jeśli w domu ma się pojawić kocioł o mocy do 30 kW, to pomieszczenie musi pojawić się w planie zabudowy określone jako nieprzeznaczone na stały pobyt ludzi.
Jeśli w planie jest kocioł zasilany gazem płynnym, pomieszczenie koniecznie musi znajdować się powyżej poziomu terenu. Gaz płynny jest cięższy od powietrza i w razie awarii gromadzi się na dole. Gdyby gaz zaczął gromadzić się poniżej poziomu terenu, nie miałby swobodnego ujścia. Możliwe byłoby zagrożenie wybuchem.
Bardzo duże znaczenie, w świetle przepisów, ma grubość ścian i stropów oraz rodzaj materiału, z którego będzie zbudowana podłoga. Podłoga powinna zostać wykonana z niepalnego materiału. Jeśli jest plan, aby wykonać ją z materiałów łatwopalnych, to konieczne będzie pokrycie podłogi w odległości minimum pół metra od krawędzi kotła materiałem niepalnym. Podłoga powinna być też łatwa do utrzymania w czystości. Ściany i strop powinny mieć klasę odporności ogniowej o oznaczeniu EI60. Drzwi do pomieszczenia oraz inne rodzaje zamknięć powinny spełniać normę EI30.
Przewód kominowy powinien mieć odpowiednią szerokość i być w pełni dopasowany do mocy kotła. To również najlepiej jest ująć w projekcie kotłowni.
Projekt kotłowni o mocy do 30 kW
Norma PN-B-02431-1 podaje, że kotły mogą zostać umieszczone w piwnicy lub na dowolnej kondygnacji budynku, w pomieszczeniach nieprzeznaczonych do stałego przebywania ludzi. Nie dotyczy to budynków wysokich i wysokościowych, w których dopuszcza się umieszczenie kotłów w piwnicy lub na pierwszej bądź ostatniej kondygnacji. Pomieszczenie powinno mieć oświetlenie sztuczne, zgodne z wymogami IP-24. W kotłowni może być oświetlenie naturalne pośrednie lub bezpośrednie.
Wymogiem jest zapewnienie w kotłowni wyposażenia dostarczającego do kotłów wodę odpowiedniej jakości.
Jeśli chodzi o wentylację nawiewną, to w kotłowni powinien znajdować się otwór wentylacji nawiewnej o powierzchni nie mniejszej niż 200 cm2, dolna krawędź powinna znajdować się nie niżej niż 30 cm ponad poziom posadzki podłogi (dla gazów ziemnych) oraz na poziomie podłogi – dla gazów płynnych. Ponadto w kotłowni powinien znajdować się niezamykany otwór o powierzchni nie mniejszej niż 200 cm2 umieszczony możliwie blisko stropu (dotyczy wszystkich rodzajów gazu).
Projekt kotłowni o mocy 30-60 kW
Kotłownia może być zlokalizowana na dowolnej kondygnacji budynku, ale musi być w wydzielonym, specjalnie przeznaczonym do tego pomieszczeniu. Rekomendowane jest, aby kotłownia miała przynajmniej jedną ścianę zewnętrzną. Dobrze, aby kotłownia była zlokalizowana możliwie centralnie w stosunku do ogrzewanych pomieszczeń. Kotłownia powinna mieć oświetlenie sztuczne zgodne z normami IP-24, a polecane by miała też oświetlenie naturalne.
Instrukcje związane z użytkowaniem i obsługą kotłowni powinny zostać umieszczone w widocznym miejscu.
W przypadku wentylacji nawiewowej, w kotłowni powinien znajdować się otwór wentylacji nawiewnej o powierzchni nie mniejszej niż 300 cm2 w ścianie zewnętrznej pomieszczenia, dolna krawędź powinna znajdować się nie wyżej niż 30 cm ponad poziom posadzki podłogi (dla gazów ziemnych) oraz na poziomie podłogi – dla gazów płynnych. Ponadto w kotłowni powinien znajdować się niezamykany otwór o powierzchni nie mniejszej niż 200 cm2 umieszczony możliwie blisko stropu (dotyczy wszystkich rodzajów gazu).
Projekt kotłowni o mocy od 60 do 2000 kW
Tutaj obostrzenia, co do projektu kotłowni będą największe. Taki rodzaj kotłowni powinien zostać zlokalizowany możliwie centralnie w stosunku do ogrzewanych pomieszczeń budynku lub budynków, jeśli w grę wchodzi ogrzewanie wspólną kotłownią. Kotłownia powinna dysponować przynajmniej jedną ścianą zewnętrzną. Może znajdować się na najwyższej lub najniższej kondygnacji budynku. Powinno to być specjalnie wydzielone pomieszczenie do montażu urządzenia oraz wszelkich możliwych komponentów niezbędnych do działania. W przypadku kondygnacji większej niż cztery poziomy, kotłownia gazowa powinna zostać zlokalizowana na najwyższej kondygnacji budynku. Nad kotłownią musi być założony lekki trop, wykonany z materiałów niepalnych, swobodnie ułożony na konstrukcji nośnej. Kominy powinny zostać umieszczone jak najbliżej kotłów.
Kotłownie położone na najniższych kondygnacjach powinny być dobrze zabezpieczone przed przedostawaniem się wód gruntowych do wewnątrz. Wejście do kotłowni powinno mieć oświetlenie naturalne. Szerokość schodów to powinien być przynajmniej metr. Schody, pomosty, poręcze, drzwi wejściowe powinny być z materiałów niepalnych. Drzwi wejściowe powinny mieć szerokość minimum 0,9 m i otwierać się na zewnątrz kotłowni.
Jeśli chodzi o strop w kotłowni, to zarówno ten nad, jak i pod kotłem powinien być gazoszczelny z izolacją cieplną i przeciwdźwiękową oraz charakteryzować się odpornością ogniową zgodnie z aktualnymi przepisami. Wszelkie instrukcje oraz schematy związane z obsługą kotłowni powinny znaleźć się w widocznym miejscu.
W kotłowni powinien zostać umieszczony sygnalizator akustyczny, zaś kotły i instalacje powinny zostać zabezpieczone zgodnie z obowiązującymi przepisami. Minimalna odległość między kotłami nie powinna wynosić poniżej 0,5 m. Odległość tylnych i bocznych ścian kotła od ścian pomieszczeń nie powinna być mniejsza niż 1 m. Odległość między przegrodą, w której są umieszczone otwory wentylacji nawiewnej, a palnikami kotłów nie powinna być mniejsza niż 1,5 m.
Kotłownia powinna zostać wyposażona w odpowiednie urządzenia, dostarczające do kotłów wodę o wymaganych właściwościach. W pomieszczeniu powinny znaleźć się instalacje wodne i kanalizacyjne. Oprócz tego w przestrzeni powinny znaleźć się urządzenia umożliwiające proces schładzania i odprowadzania wody.
W pomieszczeniu przeznaczonym na kotłownię muszą pojawić się niezamykane kanały i otwory wywiewne, umieszczone możliwie blisko stropu. Ich powierzchnia musi być równa co najmniej połowie powierzchni otworów nawiewnych, nie mniejsza jednak niż 200 cm2. Nie ma możliwości zastosowania mechanicznej wentylacji wyciągowej. W pomieszczeniu powinny być również kanały nawiewne umieszczone w przegrodzie zewnętrznej, a ich dolna krawędź musi być umieszczona nie wyżej niż 30 cm ponad poziomem podłogi. Powierzchnia otworów nawiewnych i kanałów nawiewnych powinna wynosić co najmniej 5 cm2 na każdy 1 kW nominalnej mocy cieplnej kotłów, nie mniej niż 300 cm2. Kanały oraz otwory nawiewne nie mogą się zamykać. Otwór nawiewny powinien znajdować się w takim miejscu, aby nie powodować zagrożenia zamarzania instalacji wodnych w pomieszczeniu. W przypadku występowania takiego zagrożenia należy zapewnić możliwość ogrzewania powietrza zewnętrznego.
Stacja uzdatniania wody w kotłowni
Jak wynika z przedstawionych wyżej wymogów i zaleceń dotyczących projektów kotłowni, woda zasilająca układ grzewczy również ma ogromne znaczenie. Powinna zostać dostosowana do wymagań producenta kotła oraz innych komponentów, bez których układ grzewczy nie mógłby funkcjonować. Zanieczyszczenia obecne w wodzie szybko mogłyby doprowadzić do: korozji, zmniejszenia światła rur, problemów z przepływem, spadków wydajności, wzrostem zapotrzebowania na energię, powstawaniem kosztownych awarii. Z tego powodu wielu inwestorów decyduje się na montaż dostosowanej do potrzeb stacji uzdatniania wody.
Dedykowana stacja uzdatniania wody na pewno będzie koniecznością przy wykorzystywaniu wody z własnego ujęcia. Aby dobrać odpowiednie urządzenia, niezbędne będzie przeprowadzenie profesjonalnej analizy wody. W odniesieniu do prywatnych domów, właściciele bardzo często decydują się na instalację centralnego zmiękczacza wody. Doskonale zapobiega tworzeniu się kamienia kotłowego, chroni instalację i zapewnia wiele korzyści w całym domu. Jest w stanie wystarczająco przygotować wodę do układu grzewczego.
Z kolei rozpatrując projekt kotłowni na większą skalę, potrzebne jest bardzo indywidualne podejście do każdego inwestora oraz warunków panujących w danym budynku. Na podstawie wywiadu i zebranych informacji z wizji lokalnej, dobierane są właściwe rozwiązania. W układach grzewczych i kotłowych oprócz tradycyjnych metod uzdatniania wody, zalecane jest również dozowanie środków chemicznych do wody. Dzięki temu układy można utrzymać w doskonałym stanie przez wiele lat i nie martwić się z powodu awarii czy niechcianych wymian komponentów powodowanych przez zanieczyszczenia wody.
Niezależnie czy mowa o przemyśle, czy gospodarstwach domowych, w kotłowni zawsze warto zaplanować miejsce także na stację uzdatniania wody. W kotłowni powinny znaleźć się czynne gniazdka elektryczne do podłączenia głowic sterujących, miejsce na filtry narurowe oraz odpowiednia przestrzeń na same urządzenia. W przypadku zmiękczaczy wody konieczne jest na przykład wyznaczenie odpowiedniej powierzchni nie tylko na butlę ze złożem, ale również zbiorniki na środki chemiczne do regeneracji. Jeśli konieczne będzie odżelazianie wody, prawdopodobnie miejsce zajmie dodatkowo zewnętrzny aerator oraz ocynkowany zbiornik hydroforowy (przy odżelazianiu wody z zewnętrznym napowietrzaniem). W przemysłowych rozwiązaniach miejsca będą wymagały stacje do dozowania środków chemicznych do wody.
Wszystkie rozwiązania do uzdatniania wody, niezależnie od skali i wydajności, wymagają stabilnego podłoża na montaż, pomieszczenia, w którym temperatura nie spada poniżej zera stopni, podłączenia do odpływu kanalizacji.
Zanim zaprojektujesz kotłownię
Zanim przejdziemy do zlecenia projektu kotłowni, warto zaplanować rodzaj i jakość osprzętu towarzyszącego kotłowi oraz wszystko, co jest związane z samym kotłem grzewczym. W zdecydowanej większości przypadków warto uwzględnić stację uzdatniania wody. Skontaktuj się z nami, by ustalić, jaka dokładnie jakość i ilość uzdatnionej wody będzie potrzebna. Nasi specjaliści służą pomocą w doborze urządzeń. Świadczymy usługi z zakresu montażu oraz serwisu, wykonujemy projekty technologiczne. Stacje uzdatniania wody są tworzone na miarę potrzeb. W projektach do montażu wykorzystywane są wszelkie wnęki, a dodatkowo projektanci dbają, by proponowane rozwiązania generowały możliwie niskie koszty eksploatacyjne.
Jeśli zdecydujemy się na dostosowanie jakości wody do potrzeb jeszcze na etapie projektu, znacznie łatwiej będzie uwzględnić w nim wszelkie zmienne oraz miejsce na urządzenia i dostosować pomieszczenie w pełni do ich potrzeb. To zaoszczędzi czas oraz pieniądze, które należy poświęcić na przeróbki, które będą prawdopodobne, jeśli tą kwestią zajmiemy się zbyt późno.