Choć wzorem chemicznym wody jest H2O, to o tej płynącej z naszych kranów z całą pewnością nie możemy powiedzieć, że ma tylko taki skład. Woda stanowi doskonały rozpuszczalnik, przez co zawiera w sobie szereg różnych substancji. Mowa tu o tych dobroczynnych dla zdrowia, jak minerały, ale również szkodliwych (pestycydy, związki chloru, azotany, mikroorganizmy). Niekiedy jakość wody wymaga poprawy. Można tego dokonać stosując odpowiednią stację uzdatniania. Jak dobrać stację uzdatniania wody? Co jest do wyboru?
Każde ujęcie, z którego pochodzi woda jest inne. Ta zasada obowiązuje nawet w przypadku wody wodociągowej. Każdy dostawca jest zobowiązany do utrzymania norm, jednak mimo to niektóre stężenia mogą być wyższe lub niższe w porównaniu na przykład z wodami pochodzącymi z sąsiedniej miejscowości.
O tym z jakiej jakości wodą mamy do czynienia, świadczą jej właściwości fizyczne, chemiczne oraz mikrobiologiczne. Stan wody możemy ocenić na podstawie jej mętności, smaku, zapachu, barwy, ale również występujących związków chemicznych i drobnoustrojów. Obecność niektórych substancji sprawia, że woda nie będzie chętnie wykorzystywana przez odbiorców lub nawet może stanowić zagrożenie dla zdrowia.
Do zmiany właściwości fizycznych, chemicznych oraz mikrobiologicznych wody przyczynia się odprowadzanie do niej substancji szkodliwych (nieorganicznych, organicznych, radioaktywnych). W wodzie mogą znajdować się zanieczyszczenia pochodzenia naturalnego. Taka woda może być wzbogacona o: domieszki soli, mikroorganizmy, substancje organiczne. W dużej mierze do obecności zanieczyszczeń naturalnych przyczynia się wymywanie skał oraz gleb.
Kłopoty z nieodpowiednimi parametrami wody mogą wystąpić zarówno w przypadku czerpania wody z własnego ujęcia, jak i korzystania z sieci wodociągowej. W celu poprawy jej jakości polecane jest zastosowanie odpowiedniej metody uzdatniania wody oraz wykorzystanie dostosowanej do potrzeb stacji uzdatniania wody.
Normy dotyczące jakości wody w Polsce
Woda pitna powinna spełniać określone wymagania mikrobiologiczne, organoleptyczne, związane ze składem chemicznym, fizycznym oraz radiologicznym. Każde państwo, w tym także nasz kraj, tworzy specjalne przepisy dotyczące norm, jakie powinna spełniać woda przeznaczona do spożycia przez ludzi. Takie dokumenty prawne są tworzone na podstawie wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia oraz Unii Europejskiej. W Polsce dokumentem normującym właściwości wody przeznaczonej do spożycia jest Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
Jakie zanieczyszczenia może zawierać woda?
Przede wszystkim o bezpieczeństwie wody przeznaczonej na cele spożywcze decyduje brak skażenia bakteriologicznego wody. Według obowiązujących dokumentów prawnych woda powinna być całkowicie pozbawiona bakterii takich jak: Escherichia coli oraz innych bakterii z grupy coli, Clostridium perfringens, bakterii z grupy Enterokoków. Wymienione bakterie stanowią zagrożenie dla zdrowia bądź świadczą o występowaniu innych mikroorganizmów, mających negatywny wpływ na organizm ludzki. Ich obecność świadczy o skażeniu wody odchodami. Ponadto wymagania określają ogólną liczbę bakterii w 100 ml wody. W wodzie przeznaczonej do spożycia ta wartość powinna być równa zeru.
Zupełnie inny rodzaj ryzyka stanowią zanieczyszczenia chemiczne, znajdujące się w wodzie. Niektóre substancje chemiczne obecne w podwyższonych stężeniach mogą nieść ze sobą zagrożenie związane z powikłaniami zdrowotnymi. Skutków nie wywołują jednak bezpośrednio po spożyciu zanieczyszczonej wody lecz kumulują się w organizmie podczas jej regularnego picia i powodują uszczerbek na stanie zdrowia.
Związki chemiczne można podzielić na bezpośrednio szkodliwe dla zdrowia (trucizny, metale ciężkie jak: rtęć, ołów, kadm, chrom, nikiel) oraz substancje, które nie mają wpływu na zdrowie, ale są niepożądane ze względu na swoje właściwości (żelazo, mangan, cynk, miedź, związki azotowe, chlorki, utlenialność, twardość).
Oprócz spełniania warunków związanych ze stanem bakteriologicznym i związkami chemicznymi, woda powinna też charakteryzować się odpowiednią jakością pod względem organoleptycznym. Musi mieć neutralny smak, zapach i barwę. Nie powinna być mętna.
Woda wodociągowa
W przypadku wody wodociągowej nie należy obawiać się o skażenie mikrobiologiczne wody oraz występowanie przekroczonych stężeń związków chemicznych. To zakłady wodociągowe są zobowiązane, by dostarczać odbiorcom wodę najwyższej jakości, w pełni odpowiadającą obowiązującym w Polsce normom. O wszelkich nieprawidłowościach i awariach takie placówki są zobowiązane informować konsumentów na bieżąco.
Mimo dużych obostrzeń związanych z jakością wody, wielu jej użytkowników nie jest zadowolonych z efektów. Może to wynikać z kilku przyczyn. Przede wszystkim należy mieć na uwadze, że wodociągi odpowiadają za stan wody jedynie doprowadzanej do budynku. To oznacza, że nad stanem magistrali wewnątrz niego czuwa administracja. W wielu przypadkach rury są niewymieniane od lat, przechodzą nieprawidłową konserwację lub nie ma jej wcale. Wewnątrz mogą gromadzić się osady i zanieczyszczenia, które ostatecznie z wodą przedostają się do kranów odbiorców.
Konsumenci wody wodociągowej nierzadko narzekają na obecność chloru w wodzie. Ta substancja ma negatywny wpływ na smak i zapach. Właściwości organoleptyczne mogą ulec zmianie już nawet przy obecności niewielkich ilości. Chlor oraz jego pochodne to najczęściej pozostałości dezynfekcji. Nie są to też substancje rekomendowane dla osób z wrażliwą skórą i alergiami. Regularne kąpiele w takiej wodzie przyczyniają się do nasilenia reakcji uczuleniowych, przesuszenia skóry, zaczerwienienia, swędzenia, powstawania niedoskonałości. Chlor narusza warstwę ochronną skóry, co może prowadzić w skrajnych przypadkach nawet do rozwoju zakażenia.
W wodzie wodociągowej może pojawić się jeszcze jeden mankament. Jest nim wysoki stopień twardości. Twarda woda nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, jednak znacznie obniża komfort użytkowania, przekłada się na wyższe rachunki, a osad, jaki po sobie pozostawia, jest niebezpieczeństwem dla domowych instalacji, sprzętów AGD. Ponadto jest trudny do usunięcia.
Woda z własnego ujęcia
O ile jakość wody wodociągowej wystarczy czasem jedynie doszlifować, by spełniała oczekiwana, o tyle z wodą z własnego ujęcia sytuacja wygląda zupełnie inaczej. W tym przypadku możemy mieć do czynienia z całą gamą różnych zanieczyszczeń chemicznych, ale również zagrożeniem ze strony drobnoustrojów. Studnie praktycznie cały czas narażone są na możliwość skażenia wody ze względu na powodzie, podtopienia, możliwość wystąpienia nieszczelności w szambie bądź przedostawanie się zanieczyszczeń z zagród gospodarczych.
Tutaj należy podkreślić, że za jakość wody nie odpowiadają służby lecz sam właściciel ujęcia. Tylko od niego zależy czy wraz z rodziną będzie korzystał z bezpiecznej wody dobrej jakości, czy stwarzającej zagrożenie.
Najczęstszymi przekroczeniami, z jakimi borykają się właściciele własnych ujęć są te dotyczące żelaza i manganu. Nie wykazano, aby obie substancje miały znaczący, negatywny wpływ na zdrowie człowieka, jednak powodują niekorzystne zmiany właściwości organoleptycznych wody oraz liczne problemy związane ze stanem technicznym instalacji i całego gospodarstwa domowego.
Oprócz tego we znaki daje się wysoki stopień twardości wody, związki organiczne. Często kłopotem towarzyszącym wysokiemu stężeniu żelaza jest nieznośny zapach siarkowodoru. Właściciele studni, zwłaszcza ci mieszkający na wsi, uskarżają się także na problem azotanów występujących w wodzie. Te substancje stanowią szczególne niebezpieczeństwo dla zdrowia ludzkiego.
Jak rozpoznać problem obecny w wodzie?
Czasami występowanie problemu związanego z jakością wody można rozpoznać już na pierwszy rzut oka. Wystarczy nalać wody do szklanki, by zauważyć mętność, drobinki osadu unoszące się na jej powierzchni, poczuć nieodpowiedni zapach lub nietypowy smak. Niestety, nie wszystkie zanieczyszczenia są możliwe do wykrycia za pomocą zmysłów. Niektóre groźne substancje są możliwe do wykrycia jedynie dzięki analizie wody. Tak najczęściej jest na przykład z bakteriami.
Woda wodociągowa
W przypadku wody wodociągowej wystarczy zasięgnąć informacji na stronie lokalnych zakładów. Dostawcy są zobowiązani do przedstawienia parametrów wody. Alternatywnie można zlecić przeprowadzenie kompleksowej analizy wody pod kątem fizykochemicznym w wybranym laboratorium lub poprosić o przebadanie jednej z właściwości, na przykład stopnia twardości wody.
Jeśli zależy nam jedynie na sprawdzeniu, z jaką realnie twardością wody mamy do czynienia, możemy zbadać tą wartość samodzielnie za pomocą kropelkowego lub paskowego testera twardości wody. Takie akcesoria są dostępne w każdym sklepie z branży uzdatniania wody.
Woda z własnego ujęcia
Woda z własnego ujęcia wymaga przeprowadzenia kompleksowej analizy wody, to znaczy badania pod kątem fizykochemicznym, jak i mikrobiologicznym. Próbkę wody najlepiej zanieść do laboratorium jeszcze zanim zaczniemy korzystać ze studni. Najlepiej, aby analizy wody były przeprowadzane regularnie, zwłaszcza mikrobiologia, jednak szczególnie warto je wykonać w przypadku:
- Wystąpienia mętności wody, mimo jej wcześniejszego dobrego stanu
- Wystąpienia zatrucia pokarmowego u członków rodziny
- Zaistnienia konieczności wejścia do studni
- Jeśli studnia nie była wykorzystywana przez dłuższy czas
Gdzie można zlecić analizę wody? Zajmują się tym lokalne stacje sanitarno-epidemiologiczne, prywatne laboratoria. Próbkę wody do analizy fizykochemicznej możesz wysłać także do nas. Dysponujemy bardzo dobrze wyposażonym laboratorium, w którym pracują najlepsi specjaliści. Zapraszamy do kontaktu.
Jakie stacje uzdatniania wody są do wyboru?
Filtry kuchenne – podzlewozmywakowe, zazwyczaj kilkuetapowe systemy uzdatniania wody przeznaczone do poprawy jakości wody do celów spożywczych. Wśród najczęściej wybieranych filtrów kuchennych można wymienić systemy odwróconej osmozy oraz ultrafiltrację. Ogromną zaletą tych punktowych stacji uzdatniania wody jest fakt, że jakość wody można w pełni dopasować do swoich potrzeb
Filtry mechaniczne – mogą działać jako samodzielny sposób oczyszczania wody bądź jako wstępny etap przed stacją uzdatniania wody. Ich zadaniem jest zatrzymywanie cząstek mechanicznych, jak: piasek, rdza, muł. Chronią instalacje oraz inne urządzenia znajdujące się w układzie i mające styczność z wodą przed awariami, jakie mogą spowodować zanieczyszczenia
Zmiękczacze wody – centralne urządzenia, których zadaniem jest redukcja stopnia twardości wody. Proces ten zachodzi dzięki zastosowaniu wymiany jonowej. Do wyboru są kompaktowe i duże, dwuczęściowe zmiękczacze wody o sporych wydajnoścach. To urządzenia chętnie wybierane do gospodarstw domowych korzystających z wody wodociągowej
Odżelaziacze i odmanganiacze – centralne urządzenia przeznaczone do wody z własnego ujęcia. Ich zadaniem jest redukcja wysokiego stężenia żelaza i manganu z wody, która może odbywać się na drodze wstępnego napowietrzania lub z udziałem regenerantów
Stacje wielofunkcyjne – produkty dedykowane właścicielom własnych ujęć, którzy borykają się z kilkoma przekroczeniami występującymi w wodzie. Wypełnienie butli ciśnieniowej stanowi dokładnie wyselekcjonowana mieszanka złóż filtracyjnych. Na drodze uzdatniania z wody usuwane są: żelazo, mangan, wysoki stopień twardości wody, jon amonowy, związki organiczne. Stacje wielofunkcyjne dostępne są w wariancie kompaktowym oraz jako urządzenia dwuczęściowe
Lampy bakteriobójcze – produkty przeznaczone do dezynfekcji wody i ochrony przed skażeniem mikrobiologicznym. Ich działanie opiera się na dezynfekcji fizycznej za pomocą promieniowania ultrafioletowego. Przepływająca woda jest na bieżąco naświetlana, a bakterie unicestwiane
Kolumny węglowe – produkty opierające swoje działanie o węgiel aktywny. Ich zadaniem jest poprawa właściwości organoleptycznych wody oraz redukcja chloru i jego pochodnych. Taka woda doskonale nadaje się do celów spożywczych, jak też do kąpieli. Nie podrażnia skóry i nie powoduje nasilania reakcji alergicznych w trakcie użytkowania
Kolumny filtracyjne – duże i wydajne urządzenia służące oczyszczaniu wody z zanieczyszczeń stałych. Doskonale sprawdzają się w przypadku wysokiej mętności wody, z którą zwykłe filtry narurowe nie są sobie w stanie poradzić, a ich eksploatacja przy takiej skali problemu okazuje się być nieopłacalna
Stacje do usuwania azotanów – stacje uzdatniania wody przeznaczone do walki z problemem wysokiego stężenia azotanów. Działają na zasadzie wymiany jonowej
W jaki sposób dobiera się stację uzdatniania wody?
W przypadku wody z własnego ujęcia jedyną drogą do doboru właściwej stacji uzdatniania wody są wyniki analizy wody. To właśnie one dają pełny wgląd w sytuację. W tym przypadku dobór stacji uzdatniania wody najlepiej pozostawić ekspertowi. Do doboru właściwego urządzenia niezbędne jest także rozeznanie w warunkach panujących w danym gospodarstwie domowym. Woda z własnego ujęcia czasem wymaga zastosowania tylko jednego rodzaju urządzenia, niekiedy jednak potrzebny jest zestaw składający się z kilku etapów uzdatniania wody. W celach prewencyjnych zawsze warto założyć lampę bakteriobójczą.
Z kolei w wypadku wody wodociągowej najczęściej wybierane są filtry kuchenne i zmiękczacze wody. Na popularności zyskują zestawy, w których skład wchodzą zmiękczacze wody w połączeniu z kolumnami węglowymi. Tutaj można spokojnie poradzić sobie z wyborem samodzielnie lub poprosić o poradę dział techniczny.
Nieodłącznym komponentem wielu domowych stacji uzdatniania wody jest filtr narurowy z wkładem mechanicznym. W zależności od rodzaju urządzenia, jest montowany za nim lub przed nim. Jego zadaniem jest ochrona elementów instalacji przed zanieczyszczeniami mechanicznymi, które mogłyby doprowadzić do awarii.
O czym warto pomyśleć przed zakupem stacji uzdatniania wody?
Przede wszystkim, jeśli chcemy skorzystać z pomocy eksperta odnośnie doboru stacji uzdatniania wody, warto do takiej rozmowy się wcześniej przygotować. Ważne są informacje odnośnie ujęcia, zużycia wody, ilości miejsc poboru wody, warunków na instalację. Dobrze też przemyśleć, gdzie dokładnie ma stanąć stacja uzdatniania wody i przygotować to miejsce. Upewnić się, że jest tam odpływ do kanalizacji oraz czynne gniazdko elektryczne. W przypadku własnych ujęć duże znaczenie ma rodzaj hydroforu.