Odwrócona osmoza jest jednym z najbardziej znanych i najczęściej wybieranych filtrów kuchennych. To też obecnie najdokładniejsza metoda na oczyszczanie wody w domu, dzięki której można uzyskać wodę praktycznie doskonale czystą. Jak dokładnie działa odwrócona osmoza? Jakie są jej wady i zalety? Co należy o niej wiedzieć?
Odwrócona osmoza jest procesem membranowym, który został sprytnie wykorzystany w filtrach kuchennych. To jeden z najbardziej znanych i najczęściej wymienianych w pierwszej kolejności domowych filtrów do wody, o którym można usłyszeć. W Polsce o odwróconej osmozie było głośno jeszcze w latach 90-tych. Wtedy to akwizytorzy prezentowali w domach niezwykłe i niezrozumiałe doświadczenia, a same urządzenia nie znajdowały przychylności ze względu na swój wygląd. Od tamtej pory jednak sporo się zmieniło. Obecnie producenci dążą do optymalizacji procesu uzdatniania wody, z jak najmniejszym rozmiarem samych produktów, jak największą wydajnością, przy minimalnym odrzucie do kanalizacji.
Odwrócona osmoza – podstawowe informacje
Odwrócona osmoza jest urządzeniem przystosowanym do uzdatniania wody z jednego miejsca poboru. To filtr kuchenny, który montuje się najczęściej w okolicach zlewozmywaka. Obecnie systemy odwróconej osmozy znacznie różnią się od siebie wyglądem, funkcjami oraz zastosowanymi etapami uzdatniania wody. Producenci stale przedstawiają nowe propozycje w tym zakresie. Elementami łączącymi wszystkie dostępne teraz i wcześniej urządzenia jest zasada działania oraz membrana osmotyczna. Te produkty w procesie wykorzystują siłę ciśnienia wody w instalacji. Rzadko zdarza się potrzeba, jednak istnieje możliwość założenia osobnej pompy zwiększającej ciśnienie. Systemy odwróconej osmozy działają bez potrzeby podłączenia do prądu.
Z czego zbudowana jest odwrócona osmoza?
Każdy system odwróconej osmozy dostępny na rynku to w rzeczywistości układ wkładów filtracyjnych współpracujących z membraną osmotyczną. Każdy dodatkowy etap wnosi nowe właściwości. W zestawie z odwróconą osmozą znajdziemy wylewkę do pobierania oczyszczonej wody oraz akcesoria montażowe. W przypadku standardowych modeli niezbędnym elementem wyposażenia jest zbiornik na magazynowanie oczyszczonej wody, na który należy pozostawić nieco większą przestrzeń. Nowoczesne systemy odwróconej osmozy są zazwyczaj wyposażone w dynamiczny zbiornik lub działają przepływowo. W tym wypadku należy jednak liczyć się z wyższą ceną.
Podstawowe modele odwróconej osmozy składają się z czterech etapów uzdatniania wody. W skład takiego urządzenia wchodzą: wkłady mechaniczne, wkłady z węglem aktywnym i membrana osmotyczna. Każdy kolejny etap daje możliwości związane z doczyszczaniem wody bądź wzbogacaniem jej w dodatkowe składniki. Bardzo istotne jest wstępne przygotowanie wody zanim wpłynie na membranę osmotyczną. Dzięki temu jej żywotność nie ulegnie zbyt gwałtownemu skróceniu.
Najbardziej rozbudowane modele posiadają nawet w zestawie lampy bakteriobójcze, służące ochronie przed mikroorganizmami. Zdecydowanie największą popularnością cieszą się odwrócone osmozy z 6 stopniami uzdatniania wody, z czego ostatnim jest mineralizator bądź wkład rewitalizujący wzbogacający wodę w dodatkowe składniki.
Jak działa odwrócona osmoza?
Działanie odwróconej osmozy zaliczane jest do procesów molekularnych. Najpierw woda jest wstępnie oczyszczana z zanieczyszczeń mechanicznych na wkładach wstępnych. Pyłki, rdza oraz inne drobne cząstki mechaniczne szybko doprowadziłyby do zapchania membrany osmotycznej i spadku jej wydajności. Często jeszcze przed membraną osmotyczną pojawia się wkład węglowy, dzięki któremu z wody usuwany jest chlor i jego pochodne. Te zanieczyszczenia sprawiają, że membrana może szybko ulec zużyciu, dlatego wielu producentów decyduje się na dodanie wkładu węglowego.
Wstępnie oczyszczona woda jest kierowana na membranę osmotyczną. Ta zbudowana jest z cienkich błon półprzepuszczalnych, które rozdzielają wodę na dwa roztwory o różnym stężeniu. Przez membranę przechodzi praktycznie tylko i wyłącznie woda, pozbawiona nawet pojedynczych jonów. Nie przenikają natomiast substancje rozpuszczone w postaci soli i związków organicznych. Wszystko dzięki budowie oraz mikroskopijnym porom (wielkość około 0,0005 mikrona), przez które woda przepływa dzięki ciśnieniu z instalacji wodociągowej. Doskonale oczyszczona woda przepływa dalej przez urządzenie, natomiast zanieczyszczenia są odprowadzane do kanalizacji. Wśród substancji niechcianych można wymienić: metale ciężkie, cząstki mechaniczne, pestycydy, toksyny, chlor i jego pochodne, bakterie, wirusy.
Po membranie osmotycznej znajdują się zazwyczaj jeszcze wkłady szlifujące, dzięki którym woda nabiera idealnego smaku, zapachu oraz barwy i jest gotowa do spożycia.
Zalety odwróconej osmozy
Posiadanie tak dokładnego filtra kuchennego, jakim jest odwrócona osmoza zapewnia wiele korzyści dla całej rodziny. Jedną z nich jest oczywiście woda idealna do celów spożywczych. Można ją czerpać bezpośrednio z wylewki w każdych ilościach i o każdej porze. Jest bezpieczna i nadaje się do bezpośredniego spożycia. Zapach, smak i barwa pozostają neutralne, dzięki czemu woda ma właściwości zbliżone bądź często nawet lepsze od tej, sprzedawanej w butelkach. Właśnie z tego powodu to jest doskonała alternatywa plastikowych zgrzewek. Dzięki niej zaoszczędzimy pieniądze, ale i wspomożemy środowisko. Produkcja odpadów w domu znacznie się zmniejszy.
Oczyszczona woda stanowi świetną podstawę do przyrządzania napojów gorących i dań. Zupy, sosy, kawy, herbaty i wszystko, do czego woda będzie bazą, wyjdzie wyśmienite. Ich smak i aromat będzie idealnie podkreślony. Ponadto będą wyglądać niezwykle apetycznie. Napoje nie pozostawią po sobie osadu na naczyniach i nie wystąpią na nich charakterystyczne oleiste plamy po wystygnięciu.
Woda po odwróconej osmozie jest też idealna do przemywania delikatnych powierzchni, jak szkło, okulary, soczewki. Najlepiej myć nią owoce i warzywa. Stanowi również doskonałą podstawę do przyrządzania odżywek dla dzieci. Z powodu dokładnego oczyszczenia i braku różnych substancji, świetnie nadaje się do podawania do picia już od najmłodszych lat.
Odwrócona osmoza sprawia, że woda staje się miękka. Dzięki temu jest też idealna do napełniania ekspresu do kawy, żelazka, czajnika elektrycznego oraz innego, drobnego sprzętu AGD. Nie pozostawi w nim osadu i nie dojdzie do spadku jego żywotności.
Eksploatacja odwróconej osmozy
Użytkowanie odwróconej osmozy nie jest skomplikowane, nie jest też kosztowne. Na co dzień nie trzeba jej doglądać. Nie ma tu także mowy o potrzebie stosowania jakichkolwiek środków chemicznych do regeneracji. Jedyne, co należy robić, to regularnie wymieniać wkłady filtracyjne. Większość systemów odwróconej osmozy posiada zestawy półroczne i roczne. Najlepiej upewnić się jak jest w przypadku produktu, który posiadamy. To bardzo ważne nie tylko ze względu na efekty, jakie dają wkłady filtracyjne w dobrej kondycji, ale również ze względu na zachowanie najwyższego poziomu higieny uzdatniania wody. Oprócz tego w momencie corocznego serwisu warto przeprowadzić dezynfekcję systemu odwróconej osmozy. Można tego dokonać z pomocą specjalnie opracowanych preparatów. Przykładem jest Ecoperla Antibacter – płyn do dezynfekcji do jednorazowego użytku.
Czy wodę po odwróconej osmozie można pić?
Woda oczyszczona przez system odwróconej osmozy jest w pełni bezpieczna do spożycia. Nie posiada w sobie bakterii, wirusów, ani żadnych substancji, które mogłyby okazać się szkodliwe dla zdrowia. Badania nie wykazały negatywnego wpływu spożywania wody po odwróconej osmozie na organizm. Między bajki można włożyć mit, że woda po odwróconej osmozie wypłukuje z organizmu cenne minerały. Woda po odwróconej osmozie jest w stanie wspomóc detoksykację organizmu i przyspieszy proces przemiany materii. Do tego doskonale wydobywa aromat i smak napojów oraz potraw.
Kwestią dyskusyjną pozostają minerały. Membrana osmotyczna jest niezwykle dokładna i podczas swojego działania zatrzymuje także minerały, przez co woda ich nie zawiera. Warto jednak zdawać sobie sprawę, że substancje odżywcze występujące w wodzie nie są najlepiej przyswajane. Te czerpiemy głównie z pokarmów. Przykład? Już jedna szklanka świeżo wyciśniętego soku jest nam w stanie dostarczyć tyle minerałów, co 100 litrów wypitej wody! Zrównoważona, zdrowa dieta jest w stanie zapewnić odpowiednie ilości minerałów i witamin, jakich potrzebuje nasz organizm. Woda natomiast ma za zadanie pełnić funkcję ich nośnika. Jeśli jednak komuś bardzo zależy na tym, aby pić wodę osmotyczną bogatą w minerały, jest i na to sposób.
Jak uzupełniać minerały w wodzie?
Woda z odwróconej osmozy może posiadać w sobie minerały i istnieje wiele systemów, które już w standardzie mają wkład, odpowiadający właśnie za ich uzupełnianie. Najpopularniejszym i najczęściej spotykanym rodzajem są wkłady mineralizujące. Wewnątrz wkładu znajduje się złoże, które podczas przepływu wody, uzupełnia ją między innymi w: wapń, magnez, potas, sód, chlorki. Wydajność i efektywność nasycenia w minerały spada wraz ze wzrostem ilości przefiltrowanej wody. Z tego właśnie względu należy pamiętać o regularnej potrzebie wymiany wkładów na nowe.
Ciekawą opcją jest nowość – wkład rewitalizujący, który wewnątrz posiada wypełnienie z magnezu w czystej postaci. Kiedy surowa woda wpływa do wnętrza, następuje reakcja chemiczna, na skutek której wzbogacana jest właśnie w duże stężenie magnezu, ale także w wolny wodór. Znacznie wzrasta odczyn pH wody. Przykładem wkładu rewitalizującego jest Ecoperla Elixir. Otrzymana woda charakteryzuje się wieloma właściwościami prozdrowotnymi i antyoksydacyjnymi.
Innym rozwiązaniem jest wybór systemu odwróconej osmozy z wbudowanym mieszaczem. Dzięki temu komponentowi samodzielnie możemy regulować ilość minerałów obecnych w wodzie. Produktem wykorzystującym takie rozwiązanie jest Ecoperla Profine Zero. Surowa woda najpierw przepływa przez membrany osmotyczne, gdzie jest bardzo dokładnie oczyszczana. Następnie miesza się z surową wodą z minerałami. W ostatnim etapie woda przepływa jeszcze przez wkład z węglem aktywnym i membraną ultrafiltracyjną.